Öğretmen koçluğu, çoğu öğretmenin adını ilk kez duyduğu ama aslında uzun süredir ihtiyaç duyduğu bir destek alanı. Sınıfta anlatırken güçlü, içten içe ise tükenmiş hissettiğin günleri yaşadıysan yalnız değilsin. Günün sonunda öğrenciler mutlu, yöneticiler memnun olabilir ama sen kendini hâlâ eksik ve yetersiz hissediyor olabilirsin.
Bu, senin iyi bir öğretmen olmadığın anlamına gelmez. Sistemin seni yalnızlaştırmasının doğal bir sonucudur. İşte bu yalnızlığı paylaşmak, iç sesini duymak ve yeniden güçlenmek için öğretmen koçluğu var.
Öğretmen Koçluğu Nedir?
Koçluk kavramını ilk duyduğumda “bir öğretmene koçluk yapılır mı?” diye içten içe sorguladığımı hatırlıyorum. Öğretmen zaten öğreten kişiydi, peki bu kişi neden bir koçtan destek alsındı? Zamanla anladım ki öğretmenlik, sadece bilgi aktarmaktan ibaret değildi. Öğretmenlik, insanla çalışan, insan yetiştiren, dolayısıyla duygusal ve zihinsel derinliği olan bir meslektir. İşte tam da bu yüzden öğretmenlerin de koçluğa ihtiyacı vardır.
Öğretmen koçluğu, öğretmenin mesleki yolculuğuna eşlik eden, onu sadece akademik başarıya değil; içsel doyuma, netliğe, motivasyona ve sürdürülebilir bir gelişime taşıyan bir süreçtir. Bu süreçte öğretmen yalnız değildir. Ne yapması gerektiği dikte edilmez; aksine, doğru sorularla kendi cevabını bulması sağlanır. Koçluk, çözüm sunmaz. Öğretmenin içindeki çözümü ortaya çıkarır.
Bazı duygular vardır, kolay anlatılmaz. Çünkü yalnızca hisseden bilir. Bir şeyler seni yavaş yavaş yıpratır ama bunu ifade edecek alan bulamazsın. Sınıfa girersin, anlatırsın, gülersin; ama o ses, içinden eksilerek gelir. İşte öğretmen koçluğu, çoğu zaman o duyulmayan sesi yeniden duymanın yoludur.
Bu desteğin öğretmenlerin gelişimine katkısını merak ediyorsan “Koçluk Desteği ile Öğretmenlerin Mesleki Gelişimini Artırmak” adlı içeriğime de göz atabilirsin.
Öğretmen Koçluğu Öğretmenler İçin Ne Anlama Gelir?
Bir öğretmen için koçluk, çoğu zaman ilk kez duyduğu, hatta bazen ön yargıyla yaklaştığı bir kavram olabilir. Ama deneyimleyen her öğretmen şunu fark ediyor: “Yalnız değilim. Görülüyorum ve duyuluyorum.”
Koçluk desteği, öğretmenliğin yükünü hafifletmekle kalmaz; aynı zamanda mesleğe olan bağlılığı yeniden canlandırır. Günün sonunda, sınıftan çıkarken tükenmiş değil, “iyi ki öğretmenim” diyebilen bir insan kalır geriye. Bu da hem öğrenciye hem eğitim sistemine doğrudan yansır.
Benimle çalışan birçok öğretmen, “ilk kez biri beni yargılamadan dinledi”, “sanki içimde çözülmeyen düğümler vardı, açıldı” diyor. Bu, öğretmenler için koçluğun anlamını tek cümleyle özetliyor aslında: Görülmek ve güçlenmek.
Çoğu öğretmen bu sürece temkinli yaklaşır. Çünkü yıllar içinde alışılmış bazı kalıplar vardır: Susmak güvenlidir, içinden geçeni kendine saklamak akıllıcadır. Ama koçluk, hiçbir yere bağlı olmadan konuşabilmenin, düşünmenin, tartmanın alanıdır. Belki de ilk kez “iç sesini” dışa vurabileceğin bir yer olur.
Öğretmen Koçu Ne Yapar? Görevleri Nelerdir?
Bir öğretmen koçu, öğretmene yol gösteren biri değildir. Bu cümleye özellikle dikkat çekmek istiyorum. Çünkü koçluk rehberlikle, mentorlukla, danışmanlıkla karıştırılabiliyor.
Peki ne yapar öğretmen koçu?
-
- Doğru sorularla öğretmenin farkındalığını artırır.
-
- Öğretmenin güçlü yanlarını görünür kılar.
-
- Kararsızlık anlarında netleşmesine yardımcı olur.
-
- Tükenmişlik ya da yetersizlik duygularının içini birlikte çözümler.
-
- Eylem adımları belirlemesine destek olur.
Yani öğretmen koçu; bir öğretmenin sessizce içine attığı, ama aslında onu yavaş yavaş tüketen noktaları görünür hale getirir ve tüm süreci öğretmenin kendisi yönetir. Çünkü koçlukta yetki koçta değil, öğretmendedir.
Bazı meseleler dışarıdan küçük görünür ama içte yankısı büyüktür. Öğretmen koçu, bazen yalnızca öğretmenin sesini duyar; bazen de duymadığı şeyleri fark eder. Çünkü bazı şeyler dile gelmez — ama hissedilir. Koçluk, o görünmeyenleri görünür kılmak için vardır.
Öğretmen Koçluğunun Faydaları Nelerdir?
Öğretmen koçluğunun faydaları sadece meslek içi performansa değil, öğretmenin iç dünyasına da etki eder. Deneyimlerime göre öğretmenlerin koçlukla kazandığı bazı faydalar şunlardır:
-
- Mesleki netlik kazanmak (Ne istiyorum? Nereye gidiyorum?)
-
- Motivasyonun yeniden yükselmesi
-
- Sınır koyabilme ve tükenmeden çalışabilme becerisi
-
- Kendine güvenin artması, yetersizlik hissinin azalması
-
- Öğrencilerle ve yöneticilerle ilişkilerin daha sağlıklı hale gelmesi
Bu noktada, öğretmenler için koçluk eğitimi gibi programlara katılan öğretmenlerin, sadece bireysel olarak değil, çevresindeki meslektaşlara da pozitif etki bıraktığını görüyorum. Çünkü koçluk dönüşümsel bir etkidir; bulaşıcıdır.
Öğretmenler İçin Koçluk Becerileri Neden Önemlidir?
Bugün sadece öğretmenler için değil, aslında her insan için en önemli becerilerden biri “etkili dinleme”dir. Öğretmen koçluğu sürecinde bunu çok net görüyoruz: Aslında kimse gerçekten dinlenmiyor. Koçluk, öğretmenin kendini önce kendisine, sonra başkalarına anlatma biçimini değiştiriyor.
Öğretmenler için koçluk becerileri, hem sınıf içinde hem öğretmenler odasında fark yaratır. Dinleme, empati, açık uçlu sorularla düşünceyi derinleştirme, yargılamadan iletişim kurma… Bunların hepsi bir öğretmenin hayatını kolaylaştıran becerilerdir.
Bu yüzden öğretmen sadece koçluk almakla değil, koçluk yaklaşımını öğrenmekle de dönüşür.
Son Söz: Öğretmenliğe Değil, Yalnız Kalışa Müdahale Ediyoruz
Benim için öğretmen koçluğu, öğretmenliği yeniden sevdirmek değil; öğretmeni kendine yaklaştırmaktır. Çünkü çoğu zaman öğretmenliği bırakmak istemiyor insanlar — yalnız kalmayı, değersiz hissetmeyi, anlaşılmamayı bırakmak istiyorlar.
İşte ben tam da bu noktada devreye giriyorum.
Bu içerik de sana yalnız olmadığını hatırlatmak ve bir seçenek olduğunu göstermek için burada. Eğer sen de “bana da iyi gelir mi acaba?” diye soruyorsan, cevabın evet’tir.
Koçluğun gerekliliğine dair çok önemli notları ise “Öğretmenler İçin Profesyonel Koçluk Neden Gereklidir?” başlıklı yazımda bulabilirsin.
